Υπάρχει μια εξήγηση για τα αισθήματα εχθρότητας, τουλάχιστον για τις πιο πολλές περιπτώσεις, δηλαδή ότι τα άτομα, που νιώθουν αυτά τα συναισθήματα, δεν είναι ούτε ευτυχισμένα, ούτε ικανοποιημένα από τη μοίρα τους ή από τις συνθήκες της ζωής τους. Είτε πρόκειται για ένα αναγκαίο πράγμα, που δεν μπορούν ν’ αποκτήσουν, είτε για μια ευχαρίστηση, που δεν μπορούν να απολαύσουν, δοκιμάζουν το συναίσθημα της απογοήτευσης, της στέρησης.
Εννοείται ότι μια επίθεση ή μια απόπειρα με σκοπό την κλοπή ή την κακοποίηση ή την πρόκληση ζημιάς θα προκαλέσει επιθετικά συναισθήματα σ’ οποιονδήποτε κανονικό άνθρωπο και στα πιο πολλά ζώα. Όμως εκτός από την εξωτερική επίθεση υπάρχει και μια άλλη αιτία γι’ αυτό το συναίσθημα της απογοήτευσης και του πόνου. Μέσα μας, μια ανικανοποίητη επιθυμία μπορεί, αν είναι αρκετά έντονη, να δημιουργήσει αυτό το ίδιο
συναίσθημα και αυτό τον πόνο και να προκαλέσει την επιθετικότητα, ακριβώς όπως θα την προκαλούσε και μια επίθεση.
Αυτή η ανθρώπινη αντίδραση σχετίζεται πάρα πολύ με τα οικονομικά ζητήματα. Είναι πολύ γνωστό ότι η επιθετικότητα ξυπνάει στους ανθρώπους και στις τάξεις, που έχουν ανεπαρκή μέσα επιβίωσης, εκτός βέβαια αν οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται σε μια απελπιστική κατάσταση απάθειας και αδράνειας. (Κάτω από τέτοιες συνθήκες μια κάποια εκδήλωση επιθετικότητας είναι σημάδι ελπίδας, δεν πρόκειται πάντα για μια θετική αντίδραση ή ότι οδηγεί στην επιτυχία, αλλά ως ψυχολογική εκδήλωση είναι ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίηση της ανάγκης παρά η απόλυτη απελπισία).
Ένα άλλο σημείο, που οι οικονομολόγοι κατανοούν καλύτερα από τους άλλους, είναι ο βαθμός εξάρτησης του ανθρώπινου οργανισμού από το περιβάλλον του. Σ’ ένα σταθερό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, υπάρχει μεγάλη ελευθερία και πολυάριθμες ευκαιρίες, για να ικανοποιούμε τις ανάγκες μας έτσι, που συνήθως αισθανόμαστε ότι δεν εξαρτιόμαστε από την οργάνωση, μέσα στην οποία ζούμε. Είναι λοιπόν πιθανό να νιώθουμε αποστροφή, ακόμα και έντονη μνησικακία, όταν αντιλαμβανόμαστε ότι εξαρτιόμαστε από τους άλλους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Την εξάρτηση αυτή τη νιώθουμε σαν επικίνδυνη, διότι εμπεριέχει την πιθανότητα μιας στέρησης.
Απόσπασμα από το βιβλίο με τίτλο "Η αγάπη και το μίσος"
των Melanie Klein & Joan Riviere
Εννοείται ότι μια επίθεση ή μια απόπειρα με σκοπό την κλοπή ή την κακοποίηση ή την πρόκληση ζημιάς θα προκαλέσει επιθετικά συναισθήματα σ’ οποιονδήποτε κανονικό άνθρωπο και στα πιο πολλά ζώα. Όμως εκτός από την εξωτερική επίθεση υπάρχει και μια άλλη αιτία γι’ αυτό το συναίσθημα της απογοήτευσης και του πόνου. Μέσα μας, μια ανικανοποίητη επιθυμία μπορεί, αν είναι αρκετά έντονη, να δημιουργήσει αυτό το ίδιο
συναίσθημα και αυτό τον πόνο και να προκαλέσει την επιθετικότητα, ακριβώς όπως θα την προκαλούσε και μια επίθεση.
Αυτή η ανθρώπινη αντίδραση σχετίζεται πάρα πολύ με τα οικονομικά ζητήματα. Είναι πολύ γνωστό ότι η επιθετικότητα ξυπνάει στους ανθρώπους και στις τάξεις, που έχουν ανεπαρκή μέσα επιβίωσης, εκτός βέβαια αν οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται σε μια απελπιστική κατάσταση απάθειας και αδράνειας. (Κάτω από τέτοιες συνθήκες μια κάποια εκδήλωση επιθετικότητας είναι σημάδι ελπίδας, δεν πρόκειται πάντα για μια θετική αντίδραση ή ότι οδηγεί στην επιτυχία, αλλά ως ψυχολογική εκδήλωση είναι ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίηση της ανάγκης παρά η απόλυτη απελπισία).
Ένα άλλο σημείο, που οι οικονομολόγοι κατανοούν καλύτερα από τους άλλους, είναι ο βαθμός εξάρτησης του ανθρώπινου οργανισμού από το περιβάλλον του. Σ’ ένα σταθερό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, υπάρχει μεγάλη ελευθερία και πολυάριθμες ευκαιρίες, για να ικανοποιούμε τις ανάγκες μας έτσι, που συνήθως αισθανόμαστε ότι δεν εξαρτιόμαστε από την οργάνωση, μέσα στην οποία ζούμε. Είναι λοιπόν πιθανό να νιώθουμε αποστροφή, ακόμα και έντονη μνησικακία, όταν αντιλαμβανόμαστε ότι εξαρτιόμαστε από τους άλλους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Την εξάρτηση αυτή τη νιώθουμε σαν επικίνδυνη, διότι εμπεριέχει την πιθανότητα μιας στέρησης.
Απόσπασμα από το βιβλίο με τίτλο "Η αγάπη και το μίσος"
των Melanie Klein & Joan Riviere
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου