Τρίτη 31 Μαρτίου 2009

Αρκετά καλή μητέρα




Κατά τη βρεφική ηλικία συμβαίνουν καλά και κακά πράγματα, τα οποία βρίσκονται εντελώς έξω από την εμβέλεια του βρέφους. Στην πραγματικότητα, η βρεφική ηλικία είναι η περίοδος κατά την οποία βρίσκεται υπό διαμόρφωση η ικανότητα συγκέντρωσης εξωτερικών παραγόντων στην περιοχή της παντοδυναμίας του βρέφους.

Η «υποστήριξη του εγώ» της μητρικής φροντίδας δίνει στο βρέφος τη δυνατότητα να ζήσει και να αναπτύξει ό,τι καλό και κακό υπάρχει στο περιβάλλον, παρόλο που δεν είναι ακόμη ικανό να το ελέγξει ή να νιώσει υπεύθυνο γι’ αυτό.

Το βρέφος και η μητρική φροντίδα μαζί σχηματίζουν μια μονάδα. Αυτά τα δύο διαχωρίζονται και αποσυνδέονται μεταξύ τους στην κατάσταση υγείας. Και η υγεία, που σημαίνει τόσα πολλά, σημαίνει σε κάποιο βαθμό κι έναν διαχωρισμό της μητρικής φροντίδας από κάτι το οποίο αποκαλούμε βρέφος ή απαρχή ενός αναπτυσσόμενου παιδιού.

Η λέξη βρέφος υποδηλώνει το «μη ομιλούν» (από το λατινικό infans), και δεν είναι ανώφελο να σκεφτόμαστε τη βρεφική ηλικία ως την περίοδο που προηγείται της αναπαράστασης λέξεων και της χρήσης λεκτικών συμβόλων. Ως εκ τούτου αναφέρεται σε μια φάση κατά την οποία το βρέφος εξαρτάται από τη μητρική φροντίδα , η οποία βασίζεται στο ότι η μητέρα συμμερίζεται μάλλον παρά κατανοεί τι εκφράζεται ή μπορεί να εκφράζεται λεκτικά.



Η θεωρία της σχέσης γονέα – βρέφους αφορά το βρέφος κατά το ήμισυ και είναι η θεωρία της διαδρομής του βρέφους από την απόλυτη εξάρτηση, μέσω της σχετικής εξάρτησης, στην ανεξαρτησία, και παράλληλα της διαδρομής του από την αρχή της ευχαρίστησης στην αρχή της πραγματικότητας και από τον αυτοερωτισμό στις σχέσεις αντικειμένου. Το άλλο ήμισυ της θεωρίας της σχέσης γονέα – βρέφους αφορά τη μητρική φροντίδα, δηλαδή τις ιδιότητες και τις αλλαγές της μητέρας που ανταποκρίνονται στις ειδικές και αναπτυσσόμενες ανάγκες του βρέφους προς τις οποίες είναι προσανατολισμένη.

Τα ανθρώπινα βρέφη δεν μπορούν να αρχίσουν να υπάρχουν παρά μόνο υπό ορισμένες συνθήκες. Τα βρέφη αρχίζουν να υπάρχουν με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με το κατά πόσον οι συνθήκες είναι ή όχι ευνοϊκές. Ταυτόχρονα το δυναμικό του βρέφους δεν καθορίζεται από τις συνθήκες, αλλά κληρονομείται. Το κληρονομημένο δυναμικό ενός βρέφους δεν μπορεί να γίνει βρέφος παρά μόνο αν συνδεθεί με τη μητρική φροντίδα και περιλαμβάνει μια τάση προς την ανάπτυξη και την εξέλιξη.

Η πραγματική κατάσταση της σχέσης βρέφους – μητέρας στο ξεκίνημα είναι αυτή όπου το βρέφος δεν έχει ακόμα ξεχωρίσει ένα εαυτό από τη μητρική φροντίδα, από την οποία κατά μια ψυχολογική έννοια εξαρτάται πλήρως. Σ’ αυτό το στάδιο το βρέφος χρειάζεται και πράγματι έχει συνήθως μια περιβαλλοντική πρόνοια με ορισμένα χαρακτηριστικά.

Η περιβαλλοντική πρόνοια :
• Ανταποκρίνεται στις φυσιολογικές ανάγκες
• Είναι αξιόπιστη. Όχι μηχανικά αξιόπιστη αλλά επειδή συνεπάγεται ότι η μητέρα συμμερίζεται το βρέφος.

Το κράτημα :
• Προστατεύει από φυσιολογικούς κινδύνους
• Λαμβάνει υπόψη του την ευαισθησία του δέρματος του βρέφους – άγγιγμα, θερμοκρασία, ακουστική ευαισθησία, οπτική ευαισθησία, ευαισθησία σε πτώσεις (δράση της βαρύτητας) και την έλλειψη γνώσης του βρέφους για την ύπαρξη οποιουδήποτε άλλου εκτός από τον εαυτό.
• Περιλαμβάνει τη συνολική ρουτίνα της φροντίδας ημέρα και νύχτα.
• Επίσης παρακολουθεί τις ελάχιστες, από μέρα σε μέρα, αλλαγές που οφείλονται στην ανάπτυξη και στο μεγάλωμα, φυσικές και ψυχολογικές.

Το κράτημα περιλαμβάνει κυρίως το φυσικό κράτημα του βρέφους, που είναι μια μορφή αγάπης. Είναι ίσως ο μόνος τρόπος με τον οποίο μια μητέρα μπορεί να δείξει στο βρέφος την αγάπη της.

Η ψυχική υγεία του ατόμου καθορίζεται από αυτή τη μητρική φροντίδα η οποία, όταν βαίνει καλώς μόλις και μετά βίας επισημαίνεται, και αποτελεί συνέχεια της φυσιολογικής πρόνοιας που χαρακτηρίζει την κατάσταση πριν από τη γέννηση. Αυτή η περιβαλλοντική πρόνοια αποτελεί επίσης μια συνέχεια της ζωντάνιας των ιστών και της λειτουργικής υγείας η οποία εξασφαλίζει (για το βρέφος) σιωπηλή αλλά ζωτικής σημασίας υποστήριξη του εγώ.

Ένα βρέφος βρίσκεται σε κατάσταση συγχώνευσης με τη μητέρα και μολονότι αυτό εξακολουθεί να είναι αλήθεια, όσο πιο κοντά μπορέσει να φθάσει η μητέρα σε μια ακριβή κατανόηση των αναγκών του βρέφους, τόσο το καλύτερο.

Ωστόσο με το τέλος της συγχώνευσης, που δεν επέρχεται υποχρεωτικά βαθμιαία, συμβαίνει μια αλλαγή. Αμέσως μόλις, από τη σκοπιά του βρέφους, το βρέφος και η μητέρα διαφοροποιηθούν, η μητέρα προσπαθεί να αλλάξει συμπεριφορά. Τώρα είναι σαν να αντιλαμβάνεται ότι το βρέφος δεν προσδοκά πλέον τη συνθήκη μιας σχεδόν μαγικής κατανόησης της ανάγκης. Η μητέρα φαίνεται να γνωρίζει ότι το βρέφος έχει μια νέα ικανότητα, την ικανότητα να της δίνει σήμα για να μπορεί να οδηγείται ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.

Με άλλα λόγια ένα σημαντικό χαρακτηριστικό του τέλους της συγχώνευσης, όταν το παιδί έχει ξεχωρίζει από το περιβάλλον, είναι ότι το βρέφος μπορεί να δώσει ένα σήμα.

Μητέρες που έχουν αρκετά παιδιά αρχίζουν να είναι τόσο καλές στην τεχνική της μητρικής φροντίδας ώστε να κάνουν ότι χρειάζεται την κατάλληλη στιγμή. Τότε το βρέφος που έχει αρχίσει να διαφοροποιείται από τη μητέρα, δεν έχει τρόπο να αποκτήσει έλεγχο σε καθετί καλό που συμβαίνει. Η δημιουργική χειρονομία, το κλάμα, η διαμαρτυρία, όλα τα μικρά σημεία που υποτίθεται ότι προκαλούν τις μητρικές φροντίδες, όλα αυτά χάνονται επειδή η μητέρα έχει ήδη ανταποκριθεί στην ανάγκη ακριβώς σαν το βρέφος να ήταν ακόμα συγχωνευμένο μαζί της κι εκείνη με το βρέφος.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο η μητέρα όντας μια φαινομενικά καλή μητέρα, κάνει κάτι χειρότερο από το να ευνουχίζει το βρέφος. Το τελευταίο δεν έχει παρά δύο εναλλακτικές λύσεις : είτε να παραμείνει σε μια κατάσταση μόνιμης παλινδρόμησης και συγχώνευσης με τη μητέρα είτε πάλι να θέσει σε λειτουργία μια πλήρη απόρριψη της μητέρας, ακόμα και της φαινομενικά καλής μητέρας.

Η πρόνοια για το παιδί είναι ζήτημα εξασφάλισης ενός περιβάλλοντος το οποίο διευκολύνει την ατομική ψυχική υγεία και την συναισθηματική ανάπτυξη
Μια πρώτη αρχή είναι ότι η υγεία είναι ωριμότητα, ωριμότητα ανάλογη με την ηλικία.

Η συναισθηματική ανάπτυξη κάθε παιδιού λαμβάνει χώρα εφόσον εξασφαλίζονται αρκετά καλές συνθήκες, ενώ η ώθηση για ανάπτυξη έρχεται μέσα από το παιδί.

Οι δυνάμεις προς την κατεύθυνση της ζωής, προς την απαρτίωση της προσωπικότητας, προς την ανεξαρτησία είναι πάρα πολύ ισχυρές, και υπό αρκετά καλές συνθήκες το παιδί σημειώνει πρόοδο.

(α’ μέρος)

Η ανάρτηση αποτελείται από αποσπάσματα του βιβλίου :
«Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον» του D.W. Winnicott

Τρίτη 24 Μαρτίου 2009

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

"Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν" γράφηκε από τον Διονύσιο Σολωμό το 1823 στη Ζάκυνθο, αποτελείται από 158 στίχους και μελοποιηθηκε από τον Νικόλαο Μάντζαρο το 1828. Το 1864 καθιερώθηκε ως ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.

Θεωρείται το καλύτερο ψυχογράφημα του Έλληνα και κυρίως
οι 16 πρώτοι στίχοι και οι 20 τελευταίοι, οι οποίοι και ακολουθούν ....


1
Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
που με βία μετράει τη γη.

2
Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!

3
Εκεί μέσα εκατοικούσες
πικραμένη, εντροπαλή,
κι ένα στόμα ακαρτερούσες,
«έλα πάλι», να σου πεί.

4
'Αργειε νάλθει εκείνη η μέρα,
κι ήταν όλα σιωπηλά,
γιατί τά 'σκιαζε η φοβέρα
και τα πλάκωνε η σκλαβιά.

5
Δυστυχής! Παρηγορία
μόνη σού έμενε να λές
περασμένα μεγαλεία
και διηγώντας τα να κλαις.

6
Και ακαρτέρει και ακαρτέρει
φιλελεύθερη λαλιά,
ένα εκτύπαε τ' άλλο χέρι
από την απελπισιά,

7
Κι έλεες: «Πότε, α, πότε βγάνω
το κεφάλι από τσ' ερμιές;».
Και αποκρίνοντο από πάνω
κλάψες, άλυσες, φωνές.

8
Τότε εσήκωνες το βλέμμα
μες στα κλάιματα θολό,
και εις το ρούχο σου έσταζ' αίμα,
πλήθος αίμα ελληνικό.

9
Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.

10
Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή·
δεν είν' εύκολες οι θύρες
εάν η χρεία τες κουρταλεί.

11
'Αλλος σου έκλαψε εις τα στήθια,
αλλ' ανάσαση καμμιά·
άλλος σου έταξε βοήθεια
και σε γέλασε φρικτά.

12
΄Αλλοι, οϊμέ, στη συμφορά σου
οπού εχαίροντο πολύ,
«σύρε νά 'βρεις τα παιδιά σου,
σύρε», έλεγαν οι σκληροί.

13
Φεύγει οπίσω το ποδάρι
και ολογλήγορο πατεί
ή την πέτρα ή το χορτάρι
που τη δόξα σού ενθυμεί.

14
Ταπεινότατη σου γέρνει
η τρισάθλια κεφαλή,
σαν πτωχού που θυροδέρνει
κι είναι βάρος του η ζωή.

15
Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει
κάθε τέκνο σου με ορμή,
πού ακατάπαυστα γυρεύει
ή τη νίκη ή τη θανή.

16
Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!

.............................
.............................

138
Την ακούω, βροντάει, δεν παύει
εις το πέλαγο, εις τη γη,
και μουγκρίζοντας ανάβει
την αιώνιαν αστραπή.

139
Η καρδιά συχνοσπαράζει.
Πλην τι βλέπω; Σοβαρά
να σωπάσω με προστάζει
με το δάκτυλο η θεά.

140
Κοιτάει γύρω εις την Ευρώπη
τρεις φορές μ' ανησυχιά·
προσηλώνεται κατόπι
στην Ελλάδα, και αρχινά:

141
«Παλληκάρια μου, οι πολέμοι
για σας όλοι είναι χαρά,
και το γόνα σας δεν τρέμει
στους κινδύνους εμπροστά.

142
Απ' εσάς απομακραίνει
κάθε δύναμη εχθρική,
αλλά ανίκητη μια μένει
που τες δάφνες σας μαδεί.

143
Μία, που όταν ωσάν λύκοι
ξαναρχόστενε ζεστοί,
κουρασμένοι από τη νίκη,
αχ, το νου σάς τυραννεί.

144
Η Διχόνοια που βαστάει
ένα σκήπτρο η δολερή
καθενός χαμογελάει,
"πάρ' το", λέγοντας, "και συ".

145
Κειο το σκήπτρο που σας δείχνει
έχει αλήθεια ωραία θωριά·
μην το πιάστε, γιατί ρίχνει
εισέ δάκρυα θλιβερά.

146
Από στόμα οπού φθονάει,
παλληκάρια, ας μην πωθεί,
πως το χέρι σας κτυπάει
του αδελφού την κεφαλή.

147
Μην ειπούν στο στοχασμό τους
τα ξένη έθνη αληθινά:
"Εάν μισούνται ανάμεσό τους
δεν τους πρέπει ελευθεριά".

148
Τέτοια αφήστενε φροντίδα·
όλο το αίμα οπού χυθεί
για θρησκεία και για πατρίδα
όμοιαν έχει την τιμή.

149
Στο αίμα αυτό, που δεν πονείτε
για πατρίδα, για θρησκειά,
σας ορκίζω, αγκαλισθείτε
σαν αδέλφια γκαρδιακά.

150
Πόσο λείπει, στοχασθείτε,
πόσο ακόμη να παρθεί·
πάντα η νίκη, αν ενωθείτε,
πάντα εσάς θ' ακολουθεί.

151
Ω ακουσμένοι εις την ανδρεία,
καταστήστε ένα Σταυρό
και φωνάξετε με μία:
"Βασιλείς, κοιτάξτ' εδώ!

152
Το σημείον που προσκυνάτε
είναι τούτο, και γι' αυτό
ματωμένους μας κοιτάτε
στον αγώνα το σκληρό.

153
Ακατάπαυστα το βρίζουν
τα σκυλιά και το πατούν
και τα τέκνα του αφανίζουν,
και την πίστη αναγελούν.

154
Εξ αιτίας του εσπάρθη, εχάθη
αίμα αθώο χριστιανικό,
που φωνάζει από τα βάθη
της νυκτός: Να εκδικηθώ.

155
Δεν ακούτε, εσείς εικόνες
του Θεού, τέτοια φωνή;
Τώρα επέρασαν αιώνες
και δεν έπαυσε στιγμή.

156
Δεν ακούτε; Εις κάθε μέρος
σαν του Άβελ καταβοά·
δεν ειν' φύσημα του αέρος
που σφυρίζει εις τα μαλλιά.

157
Τι θα κάμετε; Θ' αφήστε
να αποκτήσομεν εμείς
λευθεριάν, ή θα την λύστε
εξ αιτίας πολιτικής;

158
Τούτο ανίσως μελετάτε
ιδού εμπρός σας τον Σταυρό:
Βασιλείς, ελάτε, ελάτε,
και κτυπήσετε κι εδώ!"».

Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

Ο εκλογεύς

Ο ψηφοφόρος τούτος εκλογεύς, εχτός σπανίων εξαιρέσεων, είναι ον ολοκλήρως ανίδεον των ηθικο-πολιτικο-κοινωνικών συμφερόντων της ανθρωπότητος, του έθνους του, ή του τόπου του. Αλλά και αν τον έκανες ναν τα καταλάβη, έμενε παντελώς αδιάφορος δι΄ αυτά. Αντί τούτων, εχτιμά και γυρεύει το ιδιαίτερον ατομικόν του συμφέρον.

Εις την ψήφον οπού του έδωσεν ο μεγαλόδωρος νομοθέτης, αυτός έχει ένα πίστωμα. Πίστωμα χωρίς προσδιορισμένον ποσόν· αλλ΄ οπού, στην περίσταση, δια συμβιβασμού, ορίζεται το ποσόν και πληρώνεται, πέντε φράνκα, δέκα φράνκα, περισσότερο ή λιγώτερο.

— Πώς θα πάη κ΄ εκείνος αύριο στας Αθήνας να λάβη τόσα;...

Πληρώνεται ακόμη το πίστωμά του και με υπόσχεση θέσεωςּ υπάλληλος εις τα δικαστήρια, δασοφύλακας, τελώνης, αρχαιοφύλακας... κλ.

Πληρώνεται και με υπόσχεση μεσιτείας δια την υπόθεσή του... Είναι τόσος καιρός οπού γυρεύει ναν του παραχωρηθή το δείνα, ή το δείνα άλλοּ και ο υποστηριζόμενός του θα μιλήση με το φίλο του τον υπουργόν, και θαν του κατορθώση ό,τι θέλειּ κλ. κλ. κλ.

Τέτοια είναι τα δάχτυλα που ρίχνουνε ψήφους μέσα στες κάλπες! Ανοίγουντ΄ έπειτα η κάλπες τούτες, κηρύττονται οι μείναντες βουλευταί, και σημαίνουνε η καμπάνες χαρά μεγάλη!...

Έτσι ο ψηφοφόρος τούτος εκλογεύς δεν είναι πολίτης γνωμοδοτών δια της ψήφου του εις τα συμφέροντα της κοινωνίαςּ αλλ΄ απλώς μόνον είναι κάτοχος πιστώματος ποσού, και είδους αορίστου συναλλαττομένου κατ΄ αρέσκειαν, με χρήματα, ή με υπόσχεσες.

Αλλά εμείς οι ανατολίτες αντιγράφουμε τους πολιτικούς θεσμούς από τους Κώδικας των Ευρωπαίων, καθώς αντιγράφουμε και τες μόδες από τα φιγουρίνια τους.-

1879-1886 "Ιδού ο άνθρωπος" - Ανδρέας Λασκαράτος

Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

Ο δοκησίσοφος

Ο δοκησίσοφος έλαβε από τη φύση του το χάρισμα του να έχη μεγάλην ιδέαν δια τον εαυτόν του, δια τας γνώσεις του.
Ο δε τοιούτος και ζη μεγάλος με τη φαντασία του, έως ότου η περίστασες του το επιτρέπουνε, έως ότου απαντήματα με ανυπομόνους δεν τον εχθέτουνε σε δυσάρεστα ξεγελάσματα.

Καλά γεμάτος από την ιδέα του, και συνηθισμένος ακολούθως να μιλή ως από καθέδρας δια πράγματα που κάπως εννοεί, ξεθαρρεύει αγάλι΄ - γάλι, και απλώνεται να φλυαρή με τον ίδιον διδαχτικόν τρόπον και δια πράγματα εις τα οποία δεν έχει διόλου γνώριση.

Ότι δε η μεγάλη ιδέα του εαυτού του φυσικώ τω λόγω τόνε φέρνει στη φλυαρία, ευκόλως ημπορεί να εννοηθή· επειδή, αφού έφθασε να πείση τον εαυτόν του ότι είναι κάτοχος μιας σπανίας νοημοσύνης, μιας σωστότητος κρίσεως αλανθάστου, ενός πνεύματος οπού από λίγο εννοεί πολύ... από τότε δεν αμφιβάλλει πλέον ότι τον φθάνει ν΄ απαντήθηκε κάπου και να ομίλησε με τον Αραγγό, δια να μπορή να εξηγή τες περιοδείες των κομήτων· να εχαιρετήθηκε με τον Βίσμαρκ, δια να ημπορεί να αποφθέγγεται στα πολιτικά· να επισκέφθηκε το Παρίσι, δια να εξευγενίσθηκε· να είδε τη Σμύρνη, δια να γνωρίζη την Ασία· ότι έχει γνώσες ανώτερες από τους άλλους· ότι ακολούθως είναι άνθρωπος με βάρος· και έτσι, εκεί κοντά σοφός και αλάνθαστος να νομίζη ότι μπορεί να μιλή από καθέδρας δια κάθε πράγμα.

Εις την διεξαγωγήν όμως της δοκησισοφίας του, απαντά κάθε τόσο χάσματα εις τα οποία και αυτή του η οίηση πρέπει να σταματήση. Φιλονεικώντας τότε με άλλους, και αντιπαθώντας να ομολογήση αμάθειαν, ριψοκινδυνεύει να περάση το χάσμα δια πηδήματος, εις το οποίον ενδέχεται και να πέση μέσα.

— Ναι, κύριε Χ, αλλά σεις βέβαια θα γνωρίζετε με πόσην επιτυχίαν ο Dnieper καταπολεμεί αυτά τα οποία πρεσβεύετε.

— Α, τον Dnieper εγώ τον εδιάβασα απ΄ αρχής έως τέλους· αλλά τα επιχειρήματά του είναι σαθρά.

— Έχετε υπομονήν, κ. Χ, αλλά ο Dnieper δεν είναι συγγραφεύς. Είναι ποταμός εις την Ρωσίαν.

Και ιδού ο δοκησίσοφος εις την ξυλόγατα!...


"Πολύ πριν από την επιστημονική χαρακτηριολογία της σύγχρονης ψυχολογίας ο Ανδρέας Λασκαράτος, απεικόνησε τους καλούς και τους φαύλους χαρακτήρες των ανθρώπων. Στα εβδομήντα με εβδομηντα πέντε του χρόνια, μας έδωσε την πινακοθήκη της κοινωνίας. Στην περίοδο 1879-1886 δημιούργησε το βιβλίο του "Ιδού ο άνθρωπος" το οποίο περιέχει 126 χαρακτήρες. Στο "Ιδού ο άνθρωπος" σκιαγραφούνται με διεισδυτικότητα και δηκτικότητα ανθρώπινοι χαρακτήρες, όπου άλλο είναι το "φαίνεσθαι" και άλλο το "είναι""

http://www.greekbooks.gr/BookDetails.aspx?id=107017

Επέλεξα σε αυτή την ανάρτηση .... ένα χαρακτήρα του Λασκαράτου που συχνά - πυκνά συνάνταμε ολόγυρά μας ... Ανάμεσα στους 126 χαρακτήρες του μπορούμε να διακρίνουμε τον εαυτό μας, μπορούμε να δούμε με χιούμορ τα χαρακτηριστικά και τις δυσκολίες του καθενός μέσα στη κοινωνία.
Ο φιλόνεικος, ο αδιάκριτος, ο αντιρρητικός, ο μεμψίμοιρος ..... μπορούν να μας συναντήσουν μέσα από το βιβλίο του Ανδρέα Λασκαράτου και κάποιους από αυτούς θα φιλοξενήσω στην "Εναντιοδρομία".