ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ – ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επιστημονική και ενημερωτική ομιλία πραγματοποιήθηκε στην Κομοτηνή το Σάββατο 9 Μαΐου από το ΤΕΕ – Περιφερειακό Τμήμα Θράκης.
Το θέμα ήταν «Κατασκευή Ενεργειακά Αποδοτικών Κτιρίων με Πιστοποιητικό» σύμφωνα με τον Ν. 3661/08 & τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης»
Ομιλήτρια ήταν η Κα Μαργαρίτα Καραβασίλη, Αρχιτέκτων Μηχανικός.
Επιστημονική Σύμβουλος UIA-ARES για την Αρχιτεκτονική & ΑΠΕ η οποία ανέπτυξε εξαιρετικά το ανωτέρω θέμα που θα μπορούσε να επιμεριστεί σε αναλύσεις για την ενεργειακή μελέτη, την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, το σχεδιασμό, την πιστοποίηση και τους ενεργητικούς επιθεωρητές.

Θεωρώ ότι οι πληροφορίες που αποκόμιζε ο κάθε συμμετέχων στην εκδήλωση αυτή ήταν ποικίλες και με ποικίλο ενδιαφέρον αναλόγως με ποια ιδιότητα βρισκόταν εκεί. Το θέμα αυτό αφορά ιδιώτες που προτίθενται να κτίσουν σπίτι, ιδιοκτήτες υφιστάμενων κτιρίων, μηχανικούς, κατασκευαστές, Υπηρεσίες (Τεχνική και Πολεοδομία), Δήμους, Νομαρχίες και όσους εμπλέκονται στην οικοδομική δραστηριότητα ενός τόπου.

 Σύμφωνα με ότι λέχθηκε στην ενημερωτική αυτή ομιλία θα πρέπει πλέον η πραγματική αξία ενός κτιρίου να λαμβάνεται υπόψη βάση της ποιότητάς του και όχι της πολυτέλειάς του.

 Όσων αφορά στη μελέτη θα πρέπει πλέον να γίνεται ολοκληρωμένη θεώρηση του κτιρίου και να προκύπτει από την εξ’ αρχής συνεργασία των ειδικοτήτων των μηχανικών που εμπλέκονται και όχι να συντάσσεται μεμονωμένα η κάθε μελέτη διαδεχόμενη η μία την άλλη.

 Ο Μηχανικός θα πρέπει να γίνει και πάλι επιστήμονας - ερευνητής και να προσεγγίζει το κτίριο που θέλει να δημιουργήσει μέσα στο περιβάλλον (αστικό και φυσικό) που ανήκει, αφουγκραζόμενος και γνωρίζοντας τη φύση.

 Το «σύνθημα» θα πρέπει να είναι : Σχεδιάζω βιοκλιματικά – Χτίζω Οικολογικά.

 Σε επίπεδο πόλης μέσω του Ενεργειακού Σχεδιασμού των κτιρίων θα αντιμετωπισθεί και το πρόβλημα της Αστικής Θερμικής νησίδας, όπου παρατηρείται στο αστικό κέντρο αύξηση της θερμοκρασίας έως και 5οC σε σχέση με το ύπαιθρο ή την περίμετρο των πόλεων. Συγκεκριμένα το πρόβλημα αυτό μπορεί να ελεγχθεί επεμβαίνοντας στο ύψος των κτιρίων, στο πλάτος των δρόμων (αποφυγή στενών δρόμων), στην αναλογία χτιστού – ελεύθερου χώρου, στον αερισμό, στα υλικά των κτιρίων, των οδοστρωμάτων, των επιστρώσεων, στην αέρια ρύπανση, στη λειτουργία των κλιματιστικών.

 Κάθε κτίριο έχει δικαίωμα στον ηλιασμό με χρήση του σωστού προσανατολισμού.

 Με την ενεργειακή μελέτη των κτιρίων αντιμετωπίζεται με φυσικούς τρόπους πρωταρχικά η υψηλή τοξικότητα του αέρα (κυρίως σε χώρους γραφείων που δεν αερίζονται συχνά) όπου για να μην υπάρχει απώλεια θερμοκρασιών, δεν επιτυγχάνεται καλή κυκλοφορία του αέρα.

 Το Νο 1 για την εξοικονόμηση ενέργειας είναι η θερμική θωράκιση του κτιρίου και η μεγάλη σημασία της θερμομόνωσης, η οποία θα πρέπει πλέον να υπολογίζεται βάση του Νέου Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης εφόσον καταργείται ο παλαιός τρόπος υπολογισμού της.

 Μεγάλη σημασία δίνεται από τον κανονισμό στην ύπαρξη θερμογεφυρών στις μονώσεις των κτιρίων και καθίσταται πλέον υψίστης σημασίας ο μηδενισμός των απωλειών από θερμογέφυρες.
 Γενική στρατηγική αποτελεί και η προώθηση των φυτεμένων δωμάτων που θα ενισχυθεί με χρηματοδοτήσεις και προγράμματα.

 Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται στην επιλογή των υλικών, στη διαμόρφωση των χώρων πρασίνου, στη χρήση και εκμετάλλευση του προσανατολισμού του χώρου που μελετάται κάθε φορά, στην κίνηση του ήλιου, στο μικροκλίμα της πόλης και με πρωτεύοντα στόχο όλα αυτά των περιορισμό των θερμοκρασιών το καλοκαίρι και των θερμικών απωλειών το χειμώνα.

 Η μονάδα μέτρησης που καθιερώνεται στον ενεργειακό έλεγχο είναι η ΚWh/m2

 Κτίριο υπόδειγμα σχεδιασμού με βιοκλιματική αντίληψη αποτελεί το κτίριο γραφείων της εταιρείας ΑΒΑΞ ΑΕ του Αλέξανδρου Τομπάζη που είναι ένα κτίριο που έχει μόνο 5KWh/m2 απώλειες ετησίως τη στιγμή που γυάλινα κτίρια γραφείων παλαιάς κατασκευής δίνουν 200 – 300 KWh/m2 ενώ κτίρια απλά με κουφώματα απλών - διπλών υαλοπινάκων δίνουν 40 - 50 KWh/m2.

 Οι έξυπνες λύσεις για βιοκλιματικά κτίρια δίνονται μέσω του σχεδιασμού και της γνώσης από τους μηχανικούς που μελετάνε το κτίριο και έτσι δεν προκύπτει καμιά αύξηση στο κόστος κατασκευής γιατί ο περιορισμός των απωλειών και τα θερμικά οφέλη επιτυγχάνονται με παθητικά συστήματα και εκμετάλλευση των φυσικών στοιχείων του περιβάλλοντος και των χρησιμοποιούμενων υλικών.

 Μετά από μελέτες σκοπιμότητας και στοιχεία πόλεων του εξωτερικού που χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια κανονισμό ενεργειακής απόδοσης και βιοκλιματικό σχεδιασμό στα κτίρια έχει αποδειχθεί ότι η θέσπιση πλαισίου κινήτρων από το κράτος και οικονομικής ενίσχυσης για τους ιδιοκτήτες θα επιφέρει στην εθνική οικονομία 5πλάσια ενεργειακά οφέλη.

 Ήδη με την εφαρμογή του Κανονισμού Ενεργειακής απόδοσης θα εγκριθούν επιδοτήσεις έως και 70% σε ιδιοκτήτες κατοικιών με Οικοδομική Άδεια πριν το 1980 για να πραγματοποιηθούν επεμβάσεις ανακαίνισης και αντικατάστασης ενεργοβόρων υλικών όπως εξωτερικά κουφώματα, λέβητες και συστήματα θέρμανσης και ψύξης, να αντικατασταθεί ή να τοποθετηθεί νέα θερμομόνωση στο κτίριο με οικολογικά υλικά και με τοποθέτηση που θα περιορίζει τις θερμικές απώλειες και θα μηδενίζει τις θερμογέφυρες καθώς και χρήση παθητικών και ενεργητικών συστημάτων έως και συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

 Όλα τα κτίρια, κυρίως του Δημόσιου τομέα και τα μεγάλα κτίρια γραφείων και οργανισμών, παρουσιάζουν συχνά το σύνδρομο του άρρωστου κτίριου του οποίου οι συνέπειες εμφανίζονται πρώτα στους εργαζόμενους ή διαμένοντας σε αυτά δίνοντας συμπτώματα αλλεργίας, στεγνό λαιμό και πονοκεφάλους.

 Θα πρέπει να εφαρμοστεί ο ΓΟΚ στον οποίο συμπεριλαμβάνονται πολλά άρθρα με διατάξεις σχετικές με τον βιοκλιματικό σχεδιασμό. Με τις τροποποιήσεις του 2000 περιλαμβάνονται ευνοϊκές διατάξεις για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως η μη προσμέτρηση στον Συντελεστή Δόμησης της επιφάνειας της εξωτερικής θερμομόνωσης ή η επιφάνεια προσθήκης παθητικών ηλιακών συστημάτων καθ’ υπέρβαση της οικοδομικής γραμμής κατά 0,40μ., αύξηση του Συντελεστή όγκου για την ανέγερση βιοκλιματικών κτιρίων, η επιτρεπόμενη χρήση κατά παρέκκλιση στις όψεις σκιάστρων.

 Θα προωθείται με χρηματοδοτήσεις και προγράμματα στις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις το Ενεργό Οικοδομικό Τετράγωνο όπου θα επιδιώκεται η ενοποίηση των ακαλύπτων χώρων προς δημιουργία χώρων πρασίνου και επεμβάσεις στις όψεις των κτιρίων.


 Η αρχιτεκτονική και ενεργειακή μελέτη θα πρέπει να γίνει ένα ουσιαστικό εργαλείο φιλικό για το περιβάλλον με αλλαγή νοοτροπίας τόσο των μηχανικών όσο και των κατασκευαστών που θα θεωρούνται πια συνυπεύθυνοι για την μη εφαρμογή της ενεργειακής μελέτης του κτιρίου τόσο ως προς τις κατασκευές και θερμομονώσεις όσο και ως προς τη χρήση οικολογικών υλικών.

 Αναμένεται η νέα οδηγία για τα οικοδομικά υλικά που θα είναι πλέον όλα οικολογικά και φιλικά προς το περιβάλλον, θα υπάρχει μια τάση εγκατάλειψης του τσιμέντου και μια επανα – γνωριμία με τα κτίρια από πηλό, ο οποίος χρησιμοποιείται με αυξητικούς ρυθμούς στην Ευρώπη, όπως επίσης και η επιμονή στη χρήση μονωτικών χωρίς εκπομπές ρύπων.

 Η φιλοσοφία του βιοκλιματικού σχεδιασμού πρέπει να ξεκινά από την παράδοσή μας και τους απλούς μάστορες των περασμένων χρόνων οι οποίοι γνώριζαν τα οφέλη της εκμετάλλευσης των φυσικών στοιχείων της κάθε περιοχής. Μορφολογικά χαρακτηριστικά που ήταν συστήματα εμπνευσμένα από τη φύση ήταν οι φεγγίτες και οι ηλιακές καμινάδες, η χρήση του προσανατολισμού στην τοποθέτηση του κτιρίου και η επιλογή των ανοιγμάτων ανάλογα με τη θέση της κάθε όψης.

 Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα σε περιορισμένη κλίμακα από το 1974.

 Στοιχεία βιοκλιματικής συναντώνται και στα αρχαία χρόνια, στα απομνημονεύματα του Ξενοφώντα όπως και στα 5 σημαντικά βιβλία αρχιτεκτονικής του Βιτρούβιου, που μιλάει περί φυσικής και ιατρικής του κτιρίου.

"Στην αρχαία Ελλάδα ο αρχιτέκτονας που αναλάμβανε να σχεδιάσει και να χτίσει ένα κτίριο θα έπρεπε να γνωρίζει γεωμετρία, ιστορία, φιλοσοφία, μουσική, ιατρική και επιπλέον ήταν αναγκαίο να είχε έστω και μέτριες γνώσεις αστρονομίας, μετεωρολογίας και γενικά να γνώριζε, όσο γινόταν καλύτερα τους νόμους της Φύσης. Με δυό λόγια θα έπρεπε να ήταν κάτοχος Οικοδυναμικών γνώσεων ή απλά ένας πανεπιστήμων!"

"Οπως συμφωνούν μεταξύ τους όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι αλλά και οι αρχιτέκτονες της αρχαιότητας, Ξενοφώντας, Αριστοτέλης, Βιτρούβιος και άλλοι, το πρώτιστο που πρέπει να γνωρίζει ο αρχιτέκτονας ή ο ιδιοκτήτης πριν κτίσει ή αγοράσει ένα σπίτι είναι ο σωστός ηλιασμός και ο προσανατολισμός. Σε ότι αφορά το πρώτο, πρέπει να μελετήσει τη διεύθυνση των ηλιακών ακτίνων σε διαφορετικές ώρες και ημέρες του έτους, ως προς το μέρος που έχει επιλεγεί για να κτιστεί ή να αγοραστεί το σπίτι."